Şantiye Kurulumu ( Mobilizasyon ) – Şantiye Birimleri
Proje aşamaları, ihale vs. gibi adımlar tamamlanıp, inşaat ruhsatı alınıp, sözleşmeler yapılıp, sigorta vb. yapılması gereken işlemler tamamlanıp, yer teslimi gerçekleştikten sonra şantiye kurulumu yani mobilizasyon çalışmalarına başlanır.
Bu yazımızda; mobilizasyon nedir, mobilizasyon ilkeleri nelerdir, mobilizasyon teknikleri, şantiye kurulumunda gerekli malzemeler, şantiye kurulurken dikkat edilmesi gerekenler, şantiye mobilizasyon planı gibi konular yer almaktadır.
Başlıktan da anlayacağınız gibi şantiye kurulumu için yapılan seferberliğe “mobilizasyon” adı verilir.
Projeler, vaziyet planı, varsa halihazır, şartnameler, sözleşmeler vs. incelenir ve sahada yerinde keşif yapılır. Projede bulunan iş kalemleri, her iş kalemiyle ilgili metraj çalışmaları, imalatların sıralaması ve hangi iş kalemine ne zaman başlanacağı, bu imalatlar ile ilgili ilerleme hızları; projenin süresi, yapım şartları, bölgenin iklim şartları, zeminin yapısı, bölgedeki imkanlar, ekonomik güç vs. göz önüne alınarak bir iş programı hazırlanır. Organizasyon şeması hazırlanır. Kesin hesaplar mobilizasyon öncesi yapılamasa da yaklaşık değerler üzerinden bir plan yapılır. Şantiyenin kurulumu sırasında daha net hesaplar oluşturulabileceğinden ileride bazı değişikliklere gidilebilir.
Vaziyet Planı Örneği
Vaziyet Planı Bina Köşe Koordinatları – (Bina Aplikasyonu)
Plankote Örneği
Plankote Detayları – (Kotlar, Koordinatlar, Sınırlar, Yerleşimler, Eğim vs.)
Plankote – Ada ve Bina Köşe Koordinatları
Şantiyede kullanılacak elektrik ve suyun nereden ne şekilde temin edileceği, ısıtma sistemi, en yakın hastane, karakol, itfaiye, şantiyeye ulaşım için kullanılacak yollar ve akla gelebilecek her türlü ihtiyaç için çevrede keşifte bulunulmalı, ilgili müracaat ve bildirimler yapılmalıdır. Kapatılacak yollar varsa ilgili kurumlar ile görüşülmeli, gerektiğinde bazı kurumlara bilgi verilmelidir. Örneğin; kapattığımız yol ambulans güzergahı olabileceğinden ilgili hastaneler ile görüşülüp bilgi verilmeli ve uygun olduğu taktirde hastanelerin buna göre önlem alması sağlanmalıdır.
Zemin özelliklerine göre şantiyede kullanılacak suyun, uygun bir yere kuyu açılarak temin edilip edilemeyeceği incelenmelidir. (Sondaj çalışmaları, zemin etüt raporları incelenerek.) Uygun olduğu taktirde bir kuyu açılması faydalı olacaktır.
Hazırlanan iş programına göre şantiyede bulunması gereken atölye, depo, yemekhane, yatakhane vs. gibi her türlü ihtiyacın belirlenmesi gerekir. Asgari şartlarda bu imkanlar sağlandıktan işin gidişatına göre zamanla bunlara ilaveler yapılır. Şantiyede çalışacak tahmini işçi sayısı, teknik eleman sayısı, şantiyede yatacak olan işçi sayısı, evli olan işçi sayısı, kullanılacak makineler ve ekipmanlar, iş makineleri, malzeme miktarları ve diğer durumlar göz önüne alınarak idari ofisler, yatakhane, tuvalet, banyo, yemekhane (kaç kişilik olacağı, yemek yeme düzeni, vardiyalar ve diğer gereksinimlere göre), laboratuarlar, depo, atölye, park yeri, kurulucaksa beton santrali, malzeme stok sahası, şartlara göre sosyal tesisler, market vb. gereksinimler, revir gibi ihtiyaçlar ve bu ihtiyaçların büyüklüğü belirlenir.
Bu esnada asgari ihtiyaçların tamamlanması ile hafriyat çalışmalarına başlanabilir. En azından şantiye kurulumu tamamlanırken hafriyat işlerinin başlaması bize hız dolayısıyla da ekonomik kazanç sağlayacaktır.
İhtiyaçlar belirlendikten sonra vaziyet planı ve topografik halihazır haritalar ilgili kurumdan temin edilerek incelenir. Halihazır haritanın oluşturulma tarihi eski bir dönem ise arazide bu süre zarfında olmuş olabilecek değişiklikler gözönüne alınarak yeni bir plankote hazırlanmasında fayda vardır. Bu süre zarfında proje alanında bulunabilecek su, kanalizasyon, doğalgaz vb. hatların bulunabileceği düşünülerek ilgili kurumlardan bu şebekelerin projeleri istenir. Bu konu ile ilgili Örnek – Zemin Etüdü için Yapılan Sondaj Çalışmaları “Temel Kazısı ve Hafriyat İşleri” isimli yazımızdan da bilgi edinebilirsiniz. Vaziyet planı, arazinin eğimi, topografik haritalar, mevcut şebekelerin planı vs. incelenerek bir mobilizasyon planı hazırlanır.
Bu esnada harita teknik elemanlarından yardım alınarak, ihale proje sınırları ve baz alabileceğimiz projemiz üzerindeki bazı yapıların yerleşimleri sahada tespit edilerek işaretlenir. Bu işlemler yapılmazsa proje esnasında büyük sıkıntılar yaşanıp bize ek maliyetler getirebilir. Mevcut projeler mutlaka kontrol edilmeli, topografik haritalar incelenip doğrulanmalı, topografik haritalar gerçeği yansıtmıyorsa güncellenmeli, yapılacak olan şantiye binalarının yerleri sahada belirlenmeli, projedeki diğer binalar ile arasındaki mesafe, uzaklık vs. incelenmeli, mevcut şebeke hatlarının bulunduğu bölgeler saha üzerinde belirlenmeli daha sonra şantiye kurulumuna geçilmelidir. Buradaki amaç; proje devam ederken kurulan şantiye ünitelerini taşımak, iptal etmek, projede bulunan bir imalata engel olmak, mevcut şebeke hatlarının deplasmanının yapılabilirliğine engel olmak gibi ileride ek maliyet ve zaman kayıplarından kurtulmaktır. Yani neyin nerede ve ne şekilde olacağını bilerek ona göre planlı hareket etmektir.
Kurulacak şantiye ünitelerinin her türlü iletişim, elektrik, su, altyapı ihtiyaçları dikkate alınarak planlanmalı ve başka şantiyelerde kullanılabilmesi için sökülebilir, taşınabilir şekilde olmasına dikkat edilmelidir.
Mobilizasyon planı yaparken kurulacak şantiye ünitelerinin kullanım kolaylığı dikkate alınmalıdır. Örneğin; idari ofislerin şantiyeye hakim, ulaşımı kolay, mümkün olduğu kadar şantiyeye yakın ve merkezi olması, araç ve iş makineleri için park sahası, gerekirse teknik elemanlar için idari ofislere yakın olacak ayrı bir yemekhane, şantiyede kalacak teknik elemanlar için yatakhanelerin yerleşimi gibi durumlar; arazi durumu, çevre şartları, sosyal etkenler, ihtiyaçlar göz önüne alınarak belirlenmelidir.
İdari Ofisler, Yemekhane, Yatakhane, Tuvaletler ve Lavabolar – Öncelikle sahanın reglajı, tesviyesi vs. yapılarak saha düzenlenir. Daha sonra yaklaşık 10 cm. kalınlığında grobeton dökülür. Grobetonun tesviyesine dikkat edilmelidir. Terazisi düzgün olmayan ünitelerde; kapıların açılıp kapanması, su giderlerinin düzgün çalışmaması gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
Şantiye ünitelerinin elektrik ve mekanik tesisat imalatları gibi çalışmalar da tamamlandıktan sonra çevre düzenlemesi (peyzaj) yapılır.
Örnek – Şantiye Birimleri
Depolar, atölyeler mümkün olduğunca birbirine yakın olmalıdır veya atölye için ayrı bir depo da kurulabilir. İş güvenliği ve sağlığı açısından; şantiye elemanları dışında kişilerin, çocukların vs. inşaat sahasına girmesini engellemek, şantiye güvenliğini sağlamak amacıyla şantiye çevresi uygun bir malzeme ile kapatılmalıdır.
Şantiye çevresini kapatmak için genelde osb levhalar tercih edilir. Ancak trapez sac, tel çit, vb. gibi malzemeler de tercih edilebilir. Burada fiyat analizi, işçilik, görünüm, istenilen koşullar, dayanım vs. değerlendirilerek uygun malzeme seçimi yapılır. Örneğin; yangına karşı dayanıklı olmasını istiyorsak osb tercih etmemeliyiz. Her malzemenin kendine has özellikleri vardır ve tercih yapılırken malzeme özellikleri büyük öneme sahiptir.
Osb yanabilir bir malzeme olmasına karşın fiyat, işçilik ve görünüm açısından artılar sağlayabilir. Mesela reklam panosu olarak kullanılan çeşitleri vardır. Böylece şantiye çevresini kapatmakla beraber reklamımızı da yapmış oluruz. Osb levhalar ahşap malzeme olduklarından yağmurdan dolayı da zarar (yarılma gibi) görebiliyorlar.
Trapez sac da oldukça kullanılan bir malzemedir. Yangına karşı dayanıklıdır. İş bittikten sonra sökülüp başka şantiyelerde kullanılabilir veya hurda olarak da satılabilir.
İstenirse şantiye etrafı kapatıldıktan sonra üzerine ekstra tel çitler de ilave edilebilir. Rüzgara ve diğer koşullara karşı dayanıklı bir şekilde yapılmasına dikkat edilmeli, devrilmesini engellemek için gerekli önlemler alınmalıdır.
Osb malzemesi ile şantiye etrafı çevrilmiş ve reklam panosu olarak kullanılmış
Osb Malzemesi ile Şantiye Etrafını Kapatma (Resimde yol ile ayrılan bölüm, üst tarafta )
Trapez Sac ile Şantiye Etrafını Kapatma – Burada saclar arasında boşluk bırakılarak rüzgardan devrilme ihtimaline karşı önlem alınmış.
Gerekli görülen yerlere yeterli büyüklükte kapılar yapılmalı, dışarıdan şantiyeye girişler belirlenmeli, şantiye içi yol güzergahları yani servis yolları oluşturulup iş makineleri, kamyonlar, araçlar için kullanılacak yollar belirlenmelidir. “Temel Kazısı ve Hafriyat İşleri” isimli yazımızda da konu ile ilgili bir takım bilgiler yer almaktadır. Şantiyeye gelecek malzemelerin temini, şantiye içi malzemelerin vs. taşınması ve bu işlemlerin en ekonomik ve zaman kaybı yaratmayacak şekilde planlanması gerekir. Büyük araçlar için virajlar, eğimler, yol yapısı düzenlenmelidir. Özel araçların, iş makinelerinin, kamyonların, tırların güzergahları belirlenip buna göre çalışma yapılmalıdır.
Şantiye güvenliği açısından belirli noktalarda güvenlik görevlileri bulunmalı ve kapılardan giriş – çıkışları kontrol, gerekirse kayıt etmelidir. Gece çalışma olmayacağından kilitlenmeli ve gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
Şantiyenin güvenliği gece ve gündüz, gerekli sayıda bekçi veya güvenlik görevlileriyle sağlanmalı mümkünse kameralar ile takip sistemi kurulmalıdır. Şantiye içi ve şantiye dışı her türlü güvenlik önlemleri alınmalı, uyarıcı levhalar herkesin görebileceği şekilde yerleştirilmelidir. İş ile ilgili gerekli bilgilerin bulunduğu bir tabela hazırlanmalı ve insanların kolaylıkla görebileceği uygun bir yere monte edilmelidir.
Ayrıca bazı şantiye ünitelerinin, daha kullanışlı olacağı düşünülerek, şantiye sınırları dışarısında bulunan arazi veya bir yapının, mülk sahibi veya ilgili kurumlardan izin alınarak, karşılıklı veya karşılıksız bir şekilde kullanımı da seçenekler arasındadır.
İlk başlarda ihtiyacımızı karşılayacak olanakları sağladıktan sonra ileri bir zamanda şantiye yoğunluğunun artması olası bir durumdur. Ancak; örnek verecek olursak, ileri bir dönemde 3 aylık bir sürede şantiyede 500 kişinin kalacağı planlanıyorsa en baştan 500 kişilik koğuş yapımı yerine bu süre zarfında kalan kişilere yetecek kadar koğuş yapılıp ileride artacak popülasyonun kullanımı için, projemiz dahilinde yaptığımız bölümleri geçici olarak koğuşa dönüştürebiliriz. Bu vb. durumları iyi analiz etmeli ve sağlık, konfor, temel ihtiyaçlar göz ardı edilmeden en ekonomik ve en uygun çözümler üretmeliyiz.
Bu çalışmalar yapılırken her türlü kırtasiye malzemesi, masa, sandalye, yatak, soyunma odaları, haberleşme ihtiyaçları, elektrik panoları, yazıcı, bilgisayar, el aletleri, inşaat malzemeleri, gerekliyse jeneratör ve akla gelebilecek her türlü ihtiyaç, çayından şekerine kadar belirlenip zamanla temin edilmelidir.
Hava şartları göz önüne alınarak kullanılacak yollara gerektiği taktirde mıcır serilmeli, gerekli görülen yerlerde drenaj sistemi, suyun tahliyesi için kanallar oluşturulmalı veya eğim verilmelidir. Yağmur vs. gibi olaylarda oluşacak ve çalışmayı etkileyecek çamur oluşumunun önüne geçilmelidir.
Faydalı olabileceğini düşündüğümüz kaynaklar :
“Niyazi GALİPOĞULLARI, Uygulamalı Toplam İnşaat Yönetimi, Birsen Yayıınevi” kaynak alınarakhazırlanmış faydalı olabileceğini düşündüğüm bir kaynak. –> Buradan da ulaşabilirsiniz.
[…] yazı https://www.humbarahane.com/santiye-kurulumu-mobilizasyon/ sitesinden alıntı […]